Trang chủ ĐHQGHN |   Trang nhất
 
Ngày 28 Tháng 3 Năm 2024    Số người truy cập: 960047
Theo dòng lịch sử 100 năm
- Lịch sử Đại học Quốc gia Hà Nội
- Thành tựu 100 năm
Tin tức & Sự kiện
Các hoạt động kỷ niệm 100 năm
- Kỷ niệm 50 năm Trường Đại học Khoa học tự nhiên
Con người & Sự kiện
- 100 chân dung - Một Thế kỷ Đại học Quốc gia Hà Nội
- Chân dung Nhà giáo
- Những gương mặt trẻ tiêu biểu
Tư liệu
Diễn đàn Hà Nội về GDĐH Thế kỷ XXI
Hướng dẫn đăng ký cựu sinh viên, cán bộ và đăng nhập diễn đàn
Tâm sự về ngôi trường 100 tuổi
 
Nỗi niềm CK một thời, một thuở

Hai chữ CK, với tôi, một thời thật bí hiểm. Là người làm chuyên môn, tôi nghe nói Bộ Đại học có Ban CK, giống như một vụ, nhưng nó làm việc gì thì tôi không rõ. Một lần, nhân lên Bộ có việc, một anh bạn kéo tôi vào Ban CK uống nước, các anh chị ở đây rất hồ hởi với tôi, và tôi hiểu ra, Ban này chuyên lo giúp Bộ Giáo dục hai nước Lào và Kampuchia (K) đào tạo cán bộ. Rồi như có duyên, suốt năm sau đó tôi được tham gia vào chuyện CK của trường Đại học Tổng hợp Hà Nội.

Mùa thu năm 1985, tôi được điều động về phụ trách khoa Tiếng Việt. Khoa này danh chính là khoa đào tạo tiếng Việt cho người nước ngoài tại Hà Nội. Tôi hăm hở mong có dịp đẩy mạnh việc quảng bá tiếng Việt cho bầu bạn với một kế hoạch sơ phác cho sự phát triển.

Một buổi chiều, tôi được Vụ Tổ chức của Bộ gọi lên, cùng đi có một vị trong lãnh đạo trường, không nghĩ là lại có một ông Thứ trưởng cùng dự. Lại có cả một ông Khoa giáo. Rất ngắn gọn, ông Thứ trưởng nói với tôi: “Tình hình đối ngoại hiện rất mệt, các lực lượng thù địch bao vây cấm vận ta khắp nơi, lưu học sinh đến ta học rất ít. Bộ giao cho anh làm Khoa trưởng ngoại quốc chưa phải là để lo chuyện châu Âu, châu Mỹ, Nhật Bản đâu, đành rằng rồi phải nghĩ đến ngày đó, nhưng trước mắt Khoa của anh phải lo chuyện CK, lo dồn dập và phải lo cho tốt. Kiểu gì ta cũng phải lo giúp bạn. Đây là công vụ, là mệnh lệnh”. Tôi hiểu ngay tính hệ trọng của vấn đề.

Từ sau ngày Khơ me đỏ bị đánh đuổi, một số anh chị em giáo viên khoa tôi đã sớm có mặt ở Pnông Pênh để giúp bạn đào tạo nhân lực tiếng Việt cho quan hệ bang trợ giữa hai nước.

Những lớp đầu tiên sang bên đó sinh hoạt theo kiểu thời chiến, không lương, không chế độ đãi ngộ, tình cảnh cực kỳ kham khổ ở một đất nước hoang tàn. Anh em (tôi nhớ là các chị Đỗ Thu, Ngọc, các anh Hiển, Thi, Cừ…) đã làm việc rất tốt với trách nhiệm và tấm lòng, gặp các anh chị trở về, lòng tôi se lại khi thấy họ gầy gò, xanh xao, đen đủi. Có người còn mang theo những cơn sốt rét dai dẳng từ chiến trường năm xưa. Nhưng giáo viên bên đó ngày càng cần.

Để tăng cường giáo viên trẻ dạy tiếng Việt cho các đại học Kampuchia, hai năm trước, Bộ đã tăng cường cho Khoa 25 cán bộ phụ động (thuộc biên chế CK). Thế là Khoa tôi có cả một độ ngũ giáo viên trẻ, khoẻ được đào tạo chính quy về Ngữ văn để đi làm nhiệm vụ quốc tế. Các anh chị hồn nhiên và hăm hở đi làm nhiệm vụ. Thực ra là rất vất vả và nguy hiểm, không ai dám nói ra nhưng lòng tôi luôn lo về những người chiến sĩ trẻ đến một đất nước còn đầy rủi ro: bom, mìn, kẻ thù rình rập khủng bố, “cơm không no, ho không thuốc”. Mỗi lần, vào lúc bốn giờ sáng, rét lạnh đến cổng Bộ Đại học tiễn một đội lên đường, tôi tần ngần nhìn anh chị em đeo ba lô leo lên chiếc Commăngca già cỗi, ì ạch ra sân bay, lòng thấy xốn xang. Họ như ra mặt trận vậy, mà mặt trận thì “cổ lai chinh chiến kỷ nhận hồi”, cứ nghĩ thế tôi lại không dám nghĩ tiếp nữa. Rồi trong nhiều năm liền, các anh, các chị giáo viên CK khoa Tiếng Việt đã thay nhau liên tục sang dạy ở các trường Tổng hợp, Sư phạm, Kinh tế, Bách khoa, Nông lâm ở Pnông Pênh. Không những họ phải dạy nhiều lớp, nhiều giờ mà còn phải viết bài giảng, tự chế tạo giáo trình cho hợp với các nhóm đối tượng đích. Tiếng là chuyên gia nhưng cuộc sống rất vất vả, “muối, dầu, gạo, củi tự mình phải lo”, có người phải tát ao kiếm cá, vào thành phố kiếm củi ở những vườn hoang, có người phải “đi chợ” nữa, nhưng cuộc sống vẫn đầy ắp tiếng cười. Có những bạn còn học tốt tiếng, chữ Khơ me mà sau này, khi về, đã thể hiện trong các bài nghiên cứu riêng.

Vào thời điểm cao trào, trong một vài năm, do nhu cầu của bạn, chúng tôi ở hậu phương phải 1o thêm giáo viên tình nguyện. Các giáo viên khoa Ngữ văn, nhiều thầy có tuổi như Nguyễn Cao Đàm, Lê Khánh Soa, Trần Khuyến... cũng hăng hái xung phong, có anh em cán bộ Viện Ngôn ngữ học cũng tình nguyện. Vẫn thiếu giáo viên, Bộ quyết định điều động một số lớn giáo viên ngoại ngữ đi dạy tiếng Việt. Anh chị em rất bỡ ngỡ. Chúng tôi phải mở nhiều lớp huấn luyện cấp tốc về thực hành tiếng Việt trước khi đi. Được cái, các anh chị là thầy dạy ngoại ngữ nên tiếp thu và vào cuộc rất nhanh, làm việc có kết quả. Chúng tôi đã làm hết sức mình với tinh thần “dĩ bất biến, ứng vạn biến”, lấy nhiệt tình làm căn bản để ứng phó với mọi tình huống…

CK ngày ấy cũng có những chuyện vui buồn, nay trở thành những kỷ niệm không bao giờ quên.

Anh chị em đi xa nhà, khó khăn là thế nhưng vẫn dành cho chúng tôi những người hậu phương những tình cảm tết đẹp. Mỗi lần về nghỉ phép hay về hẳn, các anh chị thường cho tôi những món quà nhỏ làm kỷ niệm nhưng cái tình thì lớn lắm. Tôi nhớ, một bạn cho tôi lạng cao trăn vì thấy tôi gầy và xanh. Tôi thái cao, nếm thử thấy ngọt, hoá ra lạng mạch nha “xịn” ngào với đường thốt nốt nhuộm màu y chang. Đang thèm đường, tôi bèn cho vào nồi nấu chè đậu đen, ăn cực ngon. Nhưng ngọt hơn chính là tỏ lòng của bạn tôi. Một lần khác, anh Đặng Quang Hùng đi máy bay về phép, đeo một cái lốp xe mini về tặng tôi vì anh nhớ tôi hay đi một “Pơ-giô con vịt”, mà lốp trước đã mòn vẹt. Tôi cảm động đến bây giờ. Một lần khác, một bạn tôi trở về mang tặng tôi một cái quần. Trong cái cảnh “người đói, ta đây cũng chẳng no”, tôi nhất định không nhận và còn đùa lại: “Nếu có xin ông cái quần thì tôi chỉ dám xin ông một ống thôi!”. Anh bạn lặng lẽ ra về, vốn người trung thực, anh tưởng tôi nói thật nên mang quần ra chợ bán. Và mấy hôm sau mang tiền đến chia cho tôi đúng một nửa. Tôi ôm bạn, và chỉ còn thiếu khóc.

Tôi cũng nhận được sự ủng hộ nhiệt thành của lãnh đạo trường, không có sự ủng hộ này, chắc chắn công việc khó suôn sẻ. Phải lo nhiều việc nhưng các anh vẫn thường xuyên quan tâm đến công việc CK, tạo những điều kiện thuận lợi nhất và cả những việc rất nhỏ cho khoa.

Một lần sắp đến Tết, anh Nguyễn Văn Bửu hỏi tôi: “Bọn mày đã có gì cho hội CK vắng nhà chưa. Tôi nói: “Chưa anh ạ, cũng đang xoay xở”. Anh liền bảo: “Lên trường tao cho “vay lúa non”, ra intershop mua lấy một tạ mì chính, ghi nợ, khi nào khoa có tiền thì trả trường”. Tôi mừng quá, tết năm ấy thêm rôm rả lúc khó khăn. Năm sau bầu hiệu trưởng mới, nhớ ra chuyện, anh gọi điện cho tôi: “Hiệu trưởng mới chưa nhận việc, tao đang “quyền”, mang cái giấy nợ lên đây tao xoá cho”. Gặp tôi, anh nói: “Bọn ta không nợ anh em CK thì thôi chứ sao lại bảo họ là con nợ của trường. Đưa giấy nợ đây tao coi”. Nói rồi, anh ghi vào sổ nợ của trường: “Khoa T.V đã trả đủ”, ký tên, rồi xé toẹt tờ giấy nợ bỏ vào thùng giấy vụn.

Một lần khác, tôi ngồi ở văn phòng khoa thì có ông phó phòng tổ chức mang theo mấy tài liệu xuống làm việc theo lệnh hiệu trưởng.

Tôi hỏi có chuyện gì vậy? Anh cho biết, đoàn chuyên gia bên K có gửi về ý kiến đề nghị trường xử lý mấy trường hợp cán bộ vô kỷ luật, đại để là có thầy cậy ván sàn của khách sạn để lấy củi nấu cơm, có thầy thả lưới bắt cá ở chốn công cộng rồi nướng để uống rượu, có cô giáo xa nhà có chút lỡ bước... Tôi tần ngần. Toàn những chuyện thật là con người. Mà anh chị em lại tha hương. Tôi ghé vào tai anh nói nhỏ vài câu, anh cười phá lên chia sẻ chia với tôi, rồi trở về trường. Tôi e ông hiệu trưởng sẽ quở trách tôi. Không dè mấy hôm sau gặp ông, ông cười bảo: “Mình đã nói nguyên văn câu của cậu với Bộ và trả hồ sơ lên Bộ. Chắc Bộ cũng nói với đoàn chuyên gia bên đó câu của cậu đấy.

Ông hiệu trưởng mới cũng rất nhiệt thành với công tác CK. Chân ướt, chân ráo ông gọi tôi báo cáo công việc bên K và yêu cầu tôi suy nghĩ làm một vài việc mạnh bạo hơn trong công việc để có sự chuyển biến. Tôi thấy ông nói đúng, nhưng tôi do dự vì có những việc vượt quá trách nhiệm của tôi. Như nhận ra, ông từ tốn nói với tôi: “Ông ngại à, làm cho CK, cho nhiệm vụ quốc tế của trường có gì phải ngại. Còn trách nhiệm ư, không ai chia sẻ với ông đâu. Nước ta bốn ngàn năm mới chỉ có ông Lê Lai chết thay cho Lê Lợi, chưa có người thứ hai đâu. Nếu thấy đúng thì ông nhận lấy trách nhiệm mà làm. Tôi tin là ông làm tốt”. Cho đến hôm nay, tôi vẫn nghĩ đó là một ý kiến tâm huyết của một người thủ trưởng có bản lĩnh.

Hai mươi năm đã đi qua, đất nước ta so với ngày ấy đã rộng tay bè bạn bao lần, lớp cán bộ CK ngày ấy đầu đã điểm bạc, có những thầy giáo già đã ra đi, lớp trẻ thì hầu hết đã thành tiến sĩ. Tôi gặp, họ vẫn hào hứng và nhiệt thành như xưa khi nhớ đến một thời, một thuở CK.
Tuy nhiên, lòng tôi cũng có chạnh buồn: anh chị em phấn đấu là thế, thành tích là thế, đóng góp là thế, nhưng cho đến hôm nay, các cơ quan thi đua chưa một lần nhớ đến họ, chưa một tấm huân chương, một tấm bằng khen nào dành cho họ, đã đành rằng dân ta luôn vì nghĩa lớn, có bao giờ tính toán thiệt hơn khi đất nước cần.

GS. Đinh Văn Đức - Nguyên Chủ nhiệm Khoa Ngôn ngữ học [100 Years-VietNam National University,HaNoi]
Các bài liên quan
» Nhớ lại những ngày đầu gian khó
» Cô nữ sinh Văn khoa và bài thơ gây chấn động dư luận 20 năm trước…
» Từ bài thơ gây chấn động dư luận và “đêm trước đổi mới”
» Vài suy nghĩ về mốc đầu tiên của ĐHQGHN
» Lớp tôi có gì đặc biệt?
» Cuộc gặp sau 20 năm với Đại tướng Võ Nguyên Giáp
» Ba ngàn lá thư, hàng triệu tấm lòng
» Mười năm “gió bụi” cho một bài thơ
» Bài thơ gây chấn động dư luận: “Cuộc chiến” mới và...
» Bài thơ gây chấn động dư luận: Trong “tâm bão”
» Đại tướng Võ Nguyên Giáp và “nhà thơ dũng cảm”
» Bài thơ thổi bùng lên ngọn lửa
» Những người châm ngòi cho “trái bộc phá” dư luận năm 1986
 Tin tức qua ảnh
 Tiêu điểm
 Các liên kết
 Thư viện ảnh

Copyright 2004-2024 Đại học Quốc gia Hà Nội
Thông tin toà soạn
Địa chỉ : 144 - Đường Xuân Thủy - Cầu Giấy - Hà Nội.    Email : bantin@vnu.edu.vn